Nieuwe Nor, Heerlen

Nieuwe Nor: poppodium biedt venster op verleden

Van knerpend ijzer tot gierende gitaren. Om de uitbreiding van poppodium Nieuwe Nor in Heerlen te realiseren, moesten de panden naast de voormalige 19e eeuwse constructiewerkplaats wijken voor een groot podium. Architect Rob Meurders, van diederendirrix ging voor een eigentijds ontwerp zonder het verleden van de stad Heerlen te vergeten.

“Een cadeautje,” zo omschrijft Meurders deze ontwerpopdracht voor de uitbreiding van het poppodium. “Ik ken Heerlen goed, ben popliefhebber en ook nog eens architect. Mijn wieg stond hier. Ik zat er op school en leerde mijn vrouw zelfs kennen in de Pancratiusstraat. Ook het verleden is mij niet vreemd. Deze stad is zich opnieuw gaan uitvinden na de sluiting van de mijnen. De straat voor de Nieuwe Nor was eerst de stadsgracht. De nieuwbouw kijkt uit op het zogenaamde Schelmenhofje en op de achtergrond zie je de toren van het Landsfort Herle. Kortom; de geschiedenis is hier nooit ver weg. Ik wilde iets maken dat zich verhoud tot al die verhaallijnen. De mensen in Heerlen moesten van dit nieuwe gebouw gaan houden.”

Impuls

Om de ambities van de gemeente Heerlen kracht bij te zetten, moest er op de huidige locatie een uitbreiding komen. In samenwerking met de provincie Limburg en IBA (Internationale Bau Ausstellung) kwam er geld vrij om een groter podium en een culturele impuls te realiseren. Een concertzaal die een verrijking kon zijn voor de pinkpopregio. In het bestaande pand van de Nieuwe Nor bevindt zich een café en kleine zaal. De artiesteningang en kleedkamers zijn terug te vinden op de eerste verdieping. Aan de buitenkant valt de rijke neoclassicistische ornamentengevel op. De aanpalende panden links van de Nor gingen tegen de vlakte om plaats te maken voor de nieuwbouw. Hier is het nieuwe podium en de expeditie gehuisvest. “Ik vond het leuk om te spelen met het verleden van de ijzerhandel op deze plek,” vertelt Meurders. “Het nieuwe gebouw kreeg een uitstraling mee die voortkomt uit hetgeen daar vervaardigd wordt. De gevel lijkt opgetrokken uit een massieve ijzeren plaat. De kleur is roestbruin en refereert aan het verleden van de oud ijzerhandel. Daarnaast zie je de kleur ook terug in veel historische gebouwen in de stad.”

Wie van binnen de trap volgt naar de zaal op de eerste verdieping kan niet om de grote raampartij in de voorgevel heen. Het venster kijkt precies uit over het Schelmenhofje. Een kleine binnenplaats tegenover de nieuwbouw die bekendheid kreeg toen de Braziliaanse kunstenaars Otávio en Gustavo Pandolfo er een grote muurtekening maakten. Meurders koos bewust voor een royale raampartij op deze plek. “Ik wilde geen lege vitrine bouwen. Het moet niet alleen aantrekkelijk zijn als er een optreden is. Overdag moet het meegaan in het historische straatbeeld zonder al teveel aanwezig te zijn. De gevel richt zich op dit hofje en heeft qua breedte ook dezelfde afmetingen. Zo ontstaat er een eenheid. Van binnen heb je zicht op moderne graffitikunst met op de achtergrond de middeleeuwse toren van het Landsfort Herle.

Van buiten zie je dat de hoogte van het kozijn gelijke tred houdt met de ornamentengevel van de oudbouw rechts. In deze gevel is de expressie van het staalwerk erg belangrijk. Dat betekent dat het systeem wat erachter zit zo min mogelijk aanwezig moet zijn. In samenspraak met ASW Gevelbouw kozen we voor het ConceptSystem 77 profiel van Reynaers Aluminium.” Leon Wolters, directeur ASW Gevelbouw vult aan: “Het bijzondere aan dit project is dat we ervoor gekozen hebben om het project van staal in aluminium om te zetten. Dit met een specifiek op maat gemaakte oplossing voor de bekleding. Hierdoor werd het mogelijk om binnen het budget dit project te realiseren.”

Naast de architectonische inpassing had Meurders nog een andere uitdaging: zorgen voor een optimale akoestiek. Meurders vertelt wat er voor nodig was: “Het gebouw ligt aan alle kanten ingesloten. Bijna als een gietmal. Om de akoestiek te waarborgen, ontwierpen we een doos-in-doos-constructie. Een binnenmuur, spouw en buitenmuur die niet met elkaar in contact mogen staan. Qua vorm is het geen langgerekt volume. Dat zou ten koste gaan van de beleving en intimiteit. Voor de akoestiek schakelden we een geluidsexpert in. Die hadden we ook echt nodig. De maat van de spouw moet namelijk precies goed zijn. Anders krijg je een ongewenst versterkend effect. Uiteindelijk hadden we precies genoeg ruimte om de zaal naar wens te maken met een optimale geluidsbeleving.”

Gevoelig gebouw

Meurders vindt het belangrijk dat zijn ontwerpen eeuwigheidswaarde hebben. Vanwege zijn binding met de stad was hij erop gebrand deze opdracht binnen te halen. Hij is dan ook trots op het eindresultaat. “Ik hoop dat mensen zien dat dit een gevoelig gebouw is. Daarmee bedoel ik dat bezoekers moeten voelen dat er liefde in zit. Het is leuk als je kunt zeggen dat je een icoon ontwerpt. Ik hoop dan wel dat het gebouw veel groter is dan dat icoon. Dat hoeft geen liefde op het eerste gezicht te zijn. Je kunt er ook meer van gaan houden naarmate je er vaker komt. Heerlen is een kritische stad. Toch zijn de reacties lovend. De Nieuwe Nor heeft vorig jaar de prijs voor het beste poppodium van Limburg gewonnen. Ik hoop dat mijn ontwerp daar wat aan bijgedragen heeft.”